Bảng xếp hạng PCI 2016: Cuộc đua của sáng kiến

Không chỉ có sự tỏa sáng của các ngôi sao cải cách, sự bứt phá của các địa phương phía dưới Bảng Xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) bởi những ý tưởng cải cách sáng tạo đang làm cuộc đua PCI càng trở nên hấp dẫn.

Bất ngờ mang tên Bình Dương

Sự trở lại của Bình Dương trong nhóm 5 tỉnh, thành phố đứng đầu được coi là bất ngờ lớn nhất của PCI 2016. Đứng ở vị trí thứ tư, tăng 21 bậc so với năm ngoái, Bình Dương đã ngược dòng ngoạn mục để có mặt trong nhóm tỉnh có chất lượng điều hành rất tốt.

“Bình Dương được đánh giá cao bởi sự hiệu quả, chuyên nghiệp của Trung tâm Hành chính công tập trung sau 2 năm hoạt động. Nhưng tôi ấn tượng với những lý do doanh nghiệp ghi điểm cho Bình Dương, đó là tỉnh đã thí điểm hình thức người dân và doanh nghiệp có thể nộp hồ sơ thủ tục hành chính ngay tại nhà, doanh nghiệp có thể đăng ký lịch làm việc với cơ quan nhà nước qua email, cơ quan địa phương gửi thư xin lỗi trong trường hợp quá hạn quy định...”, ông Đậu Anh Tuấn, Giám đốc Dự án PCI, Trưởng ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phân tích.

Bảng Xếp hạng PCI 2016 được VCCI công bố sáng qua (14/3). Ảnh: Chí Cường

Kết quả là, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết “hiện tượng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp” đã giảm đáng kể từ 76% năm 2014 xuống còn 52% của năm 2016; tỷ lệ doanh nghiệp “không phải đi lại nhiều lần để hoàn thành thủ tục” đã tăng mạnh từ 56% năm 2014 lên 70% năm 2016. Đặc biệt, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết “thái độ của chính quyền tỉnh đối với khu vực tư nhân là tích cực” đã lên tới 45%, cao đáng kể so với con số 36% của năm trước đó.

Phải nhắc lại, cách đây 6 năm, vào kỳ công bố PCI năm 2011, Bình Dương cũng được gọi là một bất ngờ, chỉ có khác lý do. Năm đó, Bình Dương được nhắc đến như một dấu hỏi lớn khi lần đầu tuột khỏi top 5 sau 3 năm giữ ngôi đầu bảng. Sau lần gây bất ngờ đó, từ một ngôi sao sáng của cải cách, Bình Dương đã lặn một hơi, tới vị trí 30 năm 2013 và ngoi lên vị trí 25 vào năm ngoái.

Khi đó, phản biện về sự tụt hạng trong PCI, lãnh đạo Bình Dương có ý nói rằng, họ vẫn là một trong những tỉnh đứng đầu thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của cả nước, nghĩa là môi trường kinh doanh của tỉnh không có vấn đề gì đáng ngại.

“Sự trở lại của Bình Dương trong PCI 2016 thực sự là tín hiệu tích cực, bởi Bình Dương vẫn có nhiều doanh nghiệp FDI hơn, nhưng khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước đã không bị bỏ qua trên con đường phát triển của tỉnh này. Chúng tôi mừng vì điều này”, ông Tuấn nói.

Các tỉnh lớn phá sức ỳ

Thực ra, phân tích kỹ các chỉ số thành phần PCI của bất cứ địa phương nào thăng hạng hay tuột dốc, sự năng động của lãnh đạo luôn có sức nặng quyết định. Trong PCI 2016, sự đứng vững ngôi đầu của Đà Nẵng tiếp tục được hậu thuẫn bởi sự năng động của chính quyền tỉnh. Đà Nẵng đạt 7,06 điểm cho chỉ số này, vượt khá xa so với mức điểm 5,7 của Quảng Ninh - tỉnh lần đầu đứng ở ngôi vị thứ hai.

Sự trở lại của Bình Dương hay sự thăng hạng được coi là dấu ấn của Hà Nội (với 10 bậc trong PCI 2016, từ thứ 24 năm 2015 lên vị trí 14 năm 2016) cũng hàm chứa điều tương tự. Với Hà Nội, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI gọi đây là bước phá sức ì của trung tâm kinh tée của đất nước vốn có quá nhiều lợi thế, nên thường bị các doanh nghiệp than phiền về sự trì trệ, chậm đổi mới.

Năm 2016, Hà Nội lần đầu đưa ra những thông điệp rất kiên quyết về kỷ cương, kỷ luật hành chính. Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã nhiều lần yêu cầu hành động theo đúng tinh thần 5 rõ: “rõ người, rõ việc, rõ quy trình, rõ trách nhiệm và rõ hiệu quả” và “một việc - một đầu mối xuyên suốt”.

PCI 2016 của Hà Nội ngay lập tức ghi điểm. Có tới 53% doanh nghiệp cho biết “không phải đi lại nhiều lần để lấy dấu và chữ ký”, tăng đáng kể so với con số 49% (năm 2015) và 38% (năm 2014). Đồng thời, 49% doanh nghiệp cho biết “cán bộ nhà nước thân thiện trong giải quyết thủ tục hành chính”, tăng mạnh so với năm 2015 (36%). Trong năm 2016, tỷ lệ cho biết “tình trạng nhũng nhiễu doanh nghiệp là phổ biến” đã giảm ấn tượng từ 78% (năm 2015) xuống còn 69%.

TP.HCM cũng vậy, Dù giảm 2 bậc, đứng thứ 8 trong Bảng Xếp hạng PCI 2016, do một số tỉnh khác như Bình Dương, Vĩnh Long có sự cải thiện mạnh mẽ hơn, nhưng về điểm số, TP.HCM đã vượt lên chính mình so với lần xếp hạng trước. Điểm số PCI của TP.HCM tăng nhờ đánh giá tích cực của doanh nghiệp về Chỉ số Gia nhập thị trường (số ngày đăng ký doanh nghiệp qua điều tra giảm 3 ngày so với năm trước đó), Chi phí không chính thức (doanh nghiệp nhìn nhận hiện tượng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp đã giảm từ 76% năm 2015 còn 64% năm 2016)...

Dàn đồng ca PCI đồng đều hơn

Lãnh đạo các tỉnh cuối Bảng Xếp hạng PCI 2016 hẳn không cảm thấy nặng nề như mọi năm. Không chỉ bởi khoảng cách giữa các tỉnh đứng đầu vào cuối đang thu hẹp mạnh lại, mà chính họ đang tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ hơn cả. Tỉnh đứng cuối PCI 2016 đạt 52,99 điểm, tăng gần 4 điểm so với năm trước đó. Đây cũng là mức điểm cao kỷ lục trong vòng 12 năm thực hiện đánh giá PCI.

Khoảng cách giữa nhóm đầu bảng và nhóm cuối đã thu hẹp đáng kể, hiện chỉ còn 17 điểm, thấp hơn mức 19 điểm năm 2015. Đây có thể là thành quả khi nhiều tỉnh thuộc nhóm cuối đã học hỏi và áp dụng bài học kinh nghiệm của các tỉnh “tiên phong” trong các lĩnh vực cải cách tương đối dễ dàng như rút ngắn thời gian đăng ký kinh doanh.

Tính riêng nhóm cuối bảng xếp hạng năm 2015 gồm 4 tỉnh Bắc Kạn, Lai Châu, Hà Giang và Đắk Nông, các lĩnh vực cải thiện mạnh mẽ nhất là Chi phí không chính thức (+3,85 điểm), Tính minh bạch (+2,15 điểm), Chi phí thời gian (+1,91 điểm) và Gia nhập thị trường (1,01 điểm).

“Với chúng tôi, đích đến của PCI không phải là thứ hạng của các địa phương, mà là các dư địa để thực hiện cải cách, sự chia sẻ và lan tỏa các thực tiễn tốt. Thời gian qua, chúng tôi đã đóng vai trò người kể chuyện, từ nụ cười công chức ở Đà Nẵng, cà phê doanh nhân ở Đồng Tháp, Tuyên Quang, chấm điểm cấp xã/ phường ở Quảng Ninh, bác sỹ doanh nghiệp ở Bắc Ninh, ngày thứ 6 dành cho doanh nghiệp ở Cần Thơ... Chúng tôi tin là các bài học cải cách tốt đang lan tỏa rộng và mạnh mẽ”, ông Lộc nói.